Impuls voor de verduurzaming gebouwde omgeving

Onlangs werd bekend dat het kabinet eisen gaat stellen aan de efficiëntie van de verwarmingsinstallatie. Dat betekent dat bij vervanging van de huidige cv-ketel mensen moeten overstappen op een duurzamer alternatief. Deze maatregel gaat in vanaf 2026. In de media is veel aandacht voor een van de mogelijke alternatieven: de hybride warmtepomp. Maar ook een aansluiting op een warmtenet is genoemd als mogelijk alternatief. Sterker nog: een aansluiting op een Slim Groen Warmtenet van Energie voor Elkaar is het betere alternatief!

Tussenoplossing met een kanttekening

Een hybride warmtepomp voorziet in de praktijk in 60% van de gemiddelde jaarlijkse warmtevraag voor ruimteverwarming. De overige 40%, evenals de tapwatervraag, wordt ingevuld door de gasketel. Per definitie is een hybride warmtepomp dus maximaal 60% fossiel vrij. In 2021 kwam echter slechts 33% van de totale elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen, blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. Een hybride warmtepomp blijft daardoor op dit moment maximaal 20% duurzaam. Natuurlijk gaat dit aandeel de komende jaren stijgen, maar een grootschalige uitrol van hybride en all-electric warmtepompen veroorzaakt behalve een grotere vraag naar elektriciteit een grote extra belasting van het elektriciteitsnet, waardoor meer investeringen verdeeld wordt over alle elektra aansluitingen.

Emissie reductie

Als we kijken naar de emissies en als referentie nemen het gemiddeld energieverbruik zoals dat is bij het Slim Groen Warmtenet in Ede (25 GJ), is een aansluiting op een warmtenet aantoonbaar gunstiger. Een gasketel veroorzaakt 1.462 kg CO₂ per jaar. Een hybride ketel reduceert dat tot 827 kg. Een aansluiting op het warmtenet zoals we dat in Ede hebben geregeld, geeft een emissie van 146 kg per jaar.

Duurzamer alternatief

Een Slim Groen Warmtenet waarbij de warmte duurzaam wordt opgewekt is in termen van duurzaamheid een betere keus. Met een duurzaamheid van 85% is een aansluiting op een Slim Groen Warmtenet een duurzamer alternatief en is een consument ook “klaar” met de warmtetransitie. Want een hybride warmtepomp is ook slechts een tussenstap op weg naar 2050, als het aardgasgebruik voor verwarming van woningen en water en voor koken stopt. Ook veroorzaakt een aansluiting op een Slim Groen Warmtenet geen extra belasting op het elektriciteitsnet. De impuls die het kabinet met deze aankondiging geeft, is zeker ook een aansporing voor gemeenten om vaart te maken met de ontwikkeling en realisatie van een warmtenet als een van de duurzame alternatieven waar inwoners uit zouden moeten kunnen kiezen. Het voorkomt problemen in de distributie van elektriciteit voor woningen en – niet onbelangrijk – bedrijven.

Geschikt

De minister gaf aan dat de urgentie van verduurzaming groot is en het tempo omhoog moet. Voor woningen die niet geschikt zijn voor een warmtepomp, of als een woning op korte termijn op een alternatief voor aardgas wordt aangesloten, geldt een uitzonderingsmogelijkheid. Deze toevoeging is fundamenteel.  In het geval van een hybride warmtepomp is spouw-, vloer- en dakisolatie en HR++-glas nodig. Veel woningen in Nederland, zo’n 50%, voldoen nog niet aan die norm. Tussen nu en 2026 is er dan nogal wat nodig en de impuls die het kabinet geeft met deze maatregel, is ook een aansporing om isolerende maatregelen toe te passen.

De energietransitieversneller

Een aansluiting op een Slim Groen Warmtenet daarentegen maakt versnelling van de energietransitie mogelijk, omdat alle woningen geschikt zijn om aan te kunnen sluiten. Er zijn geen aanvullende eisen om de overstap te maken. Het Slim Groen Warmtenet moet alleen in de buurt zijn. Deze impuls van het kabinet is daarmee een aansporing voor gemeentes om een warmtenet voor hun inwoners bereikbaar te maken, zodat inwoners kunnen kiezen voor een optie die op de eerste plaats financieel aantrekkelijk is omdat er geen ingrijpende verbouwingen nodig zijn en op de tweede plaats een definitieve oplossing en geen tussenfase.

Onze conclusie

Warmtenet aansluiting. Het staat genoemd in het kabinetsbesluit, maar als het gaat over verduurzaming van de gebouwde omgeving zou dit een meer prominente plek in de berichtgeving verdienen. Het is het meest duurzame alternatief, voor meer woningen geschikt, haalbaar (met lagere maatschappelijke kosten) voor een grotere groep Nederlanders en een definitieve oplossing.

Aanvullende informatie:

Rijksoverheid, actueel nieuws
Installatiemonitor

Toelichting berekening emissie bij Warmtenet
bron: Ketenemissies Elektriciteit

Gemiddelde gebruik van particuliere aansluiting: 25GJ/jaar

Gasboiler
25 * 58,5 = 1462 kgCO2/jaar

Hybride boiler
25 * 40% * 58,5 + 25 * 60% * 1,57 * 51,3 / 5 = 827 kgCO2/jaar

Met COP=5, 40%-60% verdeling en primaire energie factor (PEF) van 1,57.

Warmtenet
25 * 10% * 58,5 = 146 kgCO2/jaar

Met 10% gas